Lawina w górach to bardzo niebezpieczne zjawisko. Nie da się go ustrzec. Można zapobiec zagrożeniu jedynie, pozostając w domu. Jeśli jednak, mimo oceny ryzyka jako minimalne, lawina zacznie schodzić, warto wiedzieć, co robić, aby wyjść z tej sytuacji cało. Odpowiednie postępowanie i ratunek w ciągu 18 minut, dają 90% szans na przeżycie. Sprawdź, jak się zachować przed, w czasie i po lawinie.
Nie da się ustrzec lawiny, będąc w górach. Może wystąpić ona samoistnie, a może wywołać ją turysta. Najczęstszymi przyczynami jej zejścia są pogoda, czyli wiatr, opady, nadmierna ekspozycja słońca, temperatura, ale także ilość śniegu, rodzaj podłoża, nachylenie stoku oraz pokrywa śnieżna (wszelkie pęknięcia oraz świeży śnieg zwiększają ryzyko). Nie bez znaczenia jest oczywiście również ingerencja zwierząt, czy człowieka. Nadmierny hałas i obciążenie sprzyjają występowaniu lawin. O ich pięciu stopniach ryzyka zagrożenia pisaliśmy tutaj. Informacje o aktualnym zagrożeniu lawinowym w polskich górach można znaleźć na stronach Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
Wprawdzie, jak wspomnieliśmy, będąc w górach, nie da się ustrzec lawiny, to można jej zapobiec, nie wchodząc na szczyty podczas odwilży, wiatru, opadów, załamania pogody. Przed wyjściem w góry warto sprawdzić nie tylko pogodę, ale też jakie jest maksymalne nachylenie docelowego stoku i ilość wędrujących osób. Ponadto należy zabrać ze sobą sprawdzony, sprawny sprzęt, czyli lawinowe ABC. Must have to wybieranie znanych i dość bezpiecznych szlaków. Zima nie jest porą do wytyczania nowych tras, chyba że jest się zawodowym i doświadczonym alpinistą. Osoby chodzące po górach rekreacyjnie nie powinny o tej porze roku przeceniać własnych możliwości. Dobrze też, aby nie przebywały też w górach same. Zalecane jest poruszanie się w małej grupie, z przynajmniej jednym doświadczonym wspinaczem. Warto też pamiętać, że ryzyko wystąpienia lawiny jest mniejsze na terenie wypukłym i grzędach, a także na zboczach małych z wypukłym wybiegiem oraz tak zwanych zboczach przechodzonych, czy przejeżdżonych.
Pogoda ma to do siebie, że lubi zaskakiwać, szczególnie w górach. Może się więc okazać, że nie uda się zawrócić w porę i ustrzec lawiny. Dlatego tak ważne jest, aby przed zimowym trekkingiem przejść specjalne kursy i szkolenia lawinowe oraz te dotyczące zachowania w górach w warunkach zimowych.
W czasie lawiny trzeba działać szybko i sprawnie. Liczy się opanowanie. Nie wolno poddawać się panice. Przede wszystkim należy, jak najszybciej stanąć, podpinać od siebie i zrzucić wszystko, co jest możliwe, plecak, snowboard, narty, kijki. TOPR zaznacza, że wyjątkiem jest plecak wypornościowy. Ten powinno się mieć na sobie, gdyż jego „odpalenie” w 90% przypadków pozwala na przeżycie lawiny. W następnej kolejności trzeba zamknąć usta, a ręce ułożyć naprzeciwko twarzy. Dzięki temu uzyska się tak zwaną poduszkę powietrzną. Po zasypaniu umożliwi ona oddychanie. Gdy lawina ustanie, należy jak najwięcej ruszać rękami i nogami, tak aby uzyskać sporą przestrzeń wokół siebie. Istnieje również szansa na przebicie powstałej pokrywy śnieżnej i wydostanie się spod niej. Jak podaje TOPR – WALCZ!!! Poduszka powietrzna daje 18 minut osobom ratującym na odnalezienie zasypanego i odkopanie go. Wówczas ma on 90% szans na przeżycie, o ile nie doznał urazów podczas osuwania się z lawiną.
Osoby, które były świadkami lawiny, zobowiązane są do podjęcia, jak najszybszej akcji ratunkowej osoby zasypanej. Dlatego podczas zjawiska (o ile jest się w bezpiecznym miejscu) trzeba bardzo wnikliwie je obserwować i zapamiętywać szczegóły. Przede wszystkim te, które dotyczą osoby zasypywanej. Po ustaniu lawiny powinno się, jak najszybciej powiadomić górskie pogotowie ratunkowe, a następnie zacząć poszukiwania poszkodowanego za pomocą lawinowego ABC. W pierwszej kolejności używa się detektora. Po namierzeniu nim zasypanego wykorzystuje się sondę, zawsze prostopadle do powierzchni. Pokrywę śniegu należy nakłuwać spiralnie, co 25 centymetrów, zachowując szczególną ostrożność, aby nie uszkodzić poduszki powietrznej osoby poszkodowanej. Po jego odnalezieniu należy łopatą zacząć go odkopywać, a następnie udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej. Na ratunek jest tylko 18 minut, z każdą kolejną minutą szansa na przeżycie osoby zasypanej spada.
601100300
+42118300
Szczegółowe instrukcje postępowania w trakcie i po lawinie znajdują się na stronie TOPR: www.lawinoweabc.pl
